Deszyfrowanie obuwia ochronnego: S1, S3, SRC – Co te oznaczenia naprawdę oznaczają dla Twoich stóp?

Wprowadzenie: Więcej niż tylko buty – inwestycja w Twoje bezpieczeństwo

W środowisku pracy, gdzie ryzyko jest nieodłącznym elementem codzienności, odpowiednie środki ochrony indywidualnej stanowią fundament bezpieczeństwa. Chociaż wiele uwagi poświęca się kaskom, okularom czy rękawicom, ochrona stóp często bywa niedoceniana. Tymczasem statystyki wypadków przy pracy jednoznacznie pokazują, że to właśnie kończyny są najczęściej narażone na urazy. Według wstępnych danych Głównego Urzędu Statystycznego za 2024 rok, blisko 78,6% osób poszkodowanych w wypadkach przy pracy doznało urazów kończyn. W Stanach Zjednoczonych, rocznie około 60 000 urazów stóp skutkuje absencją w pracy, a co gorsza, 75% z tych przypadków dotyczy pracowników, którzy nie przestrzegali obowiązujących norm bezpieczeństwa. Te liczby jasno pokazują, że urazy stóp nie są kwestią przypadku, lecz często wynikiem zaniedbań w zakresie właściwego wyposażenia i braku świadomości co do jego wyboru.

Wybór odpowiedniego obuwia ochronnego przestaje być zatem jedynie formalnością, a staje się kluczową strategią prewencyjną, mającą bezpośredni wpływ na zdrowie, produktywność i komfort pracowników. Właściwie dobrane obuwie to inwestycja, która minimalizuje ryzyko urazów, zmniejsza koszty związane z absencją chorobową oraz przyczynia się do budowania kultury bezpieczeństwa w firmie. Celem niniejszego artykułu jest dostarczenie kompleksowej wiedzy, która pomoże w podjęciu świadomej decyzji. Skoncentrowano się na rozszyfrowaniu najczęściej spotykanych oznaczeń, takich jak S1, S3 i SRC, które na pierwszy rzut oka mogą wydawać się skomplikowane, ale w rzeczywistości są precyzyjnymi symbolami kluczowych cech ochronnych. Aby ułatwić wybór, na stronie Fixero.com dostępna jest szeroka gama obuwia, w pełni zgodnego z europejskimi standardami.

Podstawy: Normy, które decydują o bezpieczeństwie

Aby w pełni zrozumieć, co oznaczają poszczególne symbole na obuwiu, należy najpierw zapoznać się z fundamentalnymi normami europejskimi, które regulują rynek obuwia ochronnego. To one definiują minimalne wymagania, jakie musi spełniać dany produkt, aby zostać dopuszczonym do użytku jako środek ochrony indywidualnej (ŚOI).

Najważniejszą z nich jest norma PN-EN ISO 20345, która dotyczy obuwia bezpiecznego. Kluczowym wymogiem tej normy jest wyposażenie butów w podnosek, który jest w stanie wytrzymać uderzenie z energią do 200 J oraz siłę ściskania do 15 kN. Jest to absolutne minimum dla obuwia przeznaczonego do pracy w miejscach, gdzie istnieje ryzyko upadku ciężkich przedmiotów, takich jak hale produkcyjne, place budowy czy magazyny.

Z kolei norma PN-EN ISO 20347 odnosi się do obuwia zawodowego. W przeciwieństwie do obuwia bezpiecznego, obuwie zawodowe nie posiada podnoska chroniącego palce przed uderzeniem. Jego zadaniem jest ochrona stopy przed innymi zagrożeniami, które mogą wystąpić w miejscu pracy, takimi jak poślizg, wilgoć, kontakt z chemikaliami czy uszkodzenia mechaniczne o mniejszym nasileniu. Jest to odpowiedni wybór dla zawodów, w których nie ma ryzyka upadku ciężkich obiektów na stopy, na przykład dla kierowców, pracowników porządkowych czy w niektórych sektorach usług. Precyzyjne rozróżnienie tych dwóch norm jest kluczowe, ponieważ błędny wybór może narazić pracownika na niepotrzebne ryzyko.

Warto zaznaczyć, że normy te podlegają regularnym aktualizacjom, czego przykładem jest opublikowanie nowej wersji EN ISO 20345:2022. Nowa norma wprowadziła bardziej precyzyjne oznaczenia i zaostrzyła niektóre wymagania, co jest sygnałem ciągłego dążenia do podnoszenia standardów bezpieczeństwa w przemyśle. Zakup obuwia z aktualną certyfikacją gwarantuje, że produkt spełnia najwyższe i najnowsze wymogi bezpieczeństwa.

Kategorie obuwia bezpiecznego (Seria S)

Obuwie z serii S (od ang. safety) jest najczęściej stosowane w branżach o wysokim ryzyku. Oznaczenia te są dodawane do symbolu S i precyzują dodatkowe cechy ochronne poza podstawowym podnoskiem 200 J.

SB (Safety Basic): Jest to najbardziej podstawowa kategoria obuwia bezpiecznego. Wymaga jedynie, aby obuwie posiadało podnosek wytrzymujący uderzenie do 200 J. Czasami dodatkowo ma podeszwę odporną na oleje i benzynę.
S1: Obuwie to rozszerza wymagania klasy SB, dodając trzy kluczowe właściwości. Musi posiadać zamkniętą piętę, co zwiększa stabilność. Wyróżnia się także właściwościami antyelektrostatycznymi (oznaczenie A), które chronią przed gromadzeniem się ładunków elektrycznych na ciele, minimalizując ryzyko wyładowań. Ponadto, w części piętowej znajduje się system absorbujący energię (oznaczenie E), co znacząco zmniejsza obciążenie stawów i kręgosłupa podczas chodzenia po twardych powierzchniach.
S2: Obuwie w tej klasie ma wszystkie cechy S1, a dodatkowo charakteryzuje się odpornością cholewki na przemiękanie i absorpcję wody przez co najmniej jedną godzinę. Jest to kluczowa cecha dla pracowników, którzy sporadycznie mają do czynienia z wilgotnym środowiskiem.
S3: Klasa S3 jest uznawana za najbardziej uniwersalną i wszechstronną. Obejmuje wszystkie cechy klasy S2, a dodatkowo jest wyposażona w podeszwę odporną na przebicie (oznaczenie P) oraz podeszwę z urzeźbieniem (protektorem). Dzięki temu obuwie S3 zapewnia maksymalną ochronę w najtrudniejszych warunkach terenowych i pogodowych.

Nowe normy, wprowadzone w 2022 roku, dodatkowo uściśliły oznaczenia dotyczące wkładek antyprzebiciowych, wprowadzając klasy S1P, S3L i S3S. Oznaczenie S1P dotyczy obuwia klasy S1, które jest wzbogacone o wkładkę antyprzebiciową, oferując solidną ochronę dla suchych, ale ryzykownych środowisk. Z kolei klasy

S3L i S3S precyzują rodzaj niemetalowej wkładki antyprzebiciowej: PL oznacza, że wkładka była testowana gwoździem o średnicy 4,5 mm, natomiast PS – gwoździem o mniejszej średnicy 3 mm, co świadczy o wyższym standardzie ochrony.

Kategorie obuwia zawodowego (Seria O)

Obuwie z serii O (od ang. occupational) jest przeznaczone do pracy w warunkach o mniejszym nasileniu zagrożeń. Nie posiada ono podnoska ochronnego, ale oferuje szereg innych kluczowych cech, które podnoszą komfort i bezpieczeństwo pracy.

OB (Occupational Basic): Podstawowa kategoria obuwia zawodowego. Spełnia minimalne wymagania normy PN-EN ISO 20347 i jest wyposażone w podeszwę odporną na oleje, benzynę i inne rozpuszczalniki organiczne.
O1: Posiada cechy OB, a ponadto zamkniętą piętę, właściwości antyelektrostatyczne (A) oraz absorpcję energii w części piętowej (E).
O2: Obejmuje cechy klasy O1, a także odporność na przemiękanie i wchłanianie wody przez cholewkę.
O3: Jest odpowiednikiem klasy S3 w obuwiu zawodowym. Zawiera wszystkie cechy klasy O2, a dodatkowo ma wkładkę antyprzebiciową (P) i urzeźbioną podeszwę.

Poniższa tabela stanowi wizualne podsumowanie kluczowych cech obuwia bezpiecznego i zawodowego, ułatwiając szybkie porównanie poszczególnych klas.

Oznaczenie klasy	Podnosek (200 J)	Zabudowana pięta	Właściwości antyelektrostatyczne (A)	Absorpcja energii w pięcie (E)	Wodoodporność cholewki (WPA)	Odporność na przebicie (P, PL, PS)	Urzeźbiona podeszwa
SB	✓	❌	❌	❌	❌	❌	❌
S1	✓	✓	✓	✓	❌	❌	❌
S2	✓	✓	✓	✓	✓	❌	❌
S3	✓	✓	✓	✓	✓	✓	✓
OB	❌	❌	❌	❌	❌	❌	❌
O1	❌	✓	✓	✓	✓	❌	❌
O2	❌	✓	✓	✓	✓	✓	❌
O3	❌	✓	✓	✓	✓	✓	✓

Dodatkowe funkcje ochronne obuwia

Wybór odpowiedniej klasy to dopiero początek. Obuwie ochronne może być wyposażone w szereg dodatkowych funkcji, które są oznaczone specjalnymi symbolami. Prawidłowe zrozumienie tych oznaczeń pozwala na jeszcze precyzyjniejsze dopasowanie butów do specyficznych potrzeb i zagrożeń w miejscu pracy.

P, PL, PS: Wkładka antyprzebiciowa: To oznaczenie jest kluczowe dla ochrony stóp przed nadepnięciem na ostre przedmioty, takie jak gwoździe, odłamki szkła czy metalu. Tradycyjna wkładka P wykonana jest ze stali. Jej zaletami są trwałość i ekonomiczność, ale wadą jest wyższa waga, mniejsza elastyczność oraz przewodzenie temperatury i prądu. Nowszym rozwiązaniem są wkładki niemetalowe, najczęściej wykonane z włókien aramidowych, które są znacznie lżejsze i elastyczniejsze. Oznaczenie PL odnosi się do wkładek testowanych gwoździem o średnicy 4,5 mm, natomiast PS – gwoździem o mniejszej średnicy 3,0 mm, co zapewnia wyższy standard ochrony.
ESD (Electrostatic Discharge): Obuwie oznaczone symbolem ESD ma właściwości rozpraszania ładunków elektrostatycznych, co jest kluczowe w branżach, gdzie istnieje ryzyko uszkodzenia wrażliwych urządzeń elektronicznych lub zapłonu łatwopalnych mieszanin.
HRO (Heat Resistant Outsole): Odporność podeszwy na kontakt z gorącym podłożem, do 300°C przez 60 sekund. Funkcja ta jest niezbędna w przemyśle ciężkim, odlewnictwie, hutach czy przy pracach spawalniczych.
FO (Fuel Oil): Oznaczenie to wskazuje na odporność podeszwy na oleje napędowe i inne substancje ropopochodne. Jest to wymóg w warsztatach, przemyśle petrochemicznym i w transporcie.
WR (Water Resistance): Oznacza pełną wodoodporność obuwia. Nowa norma EN ISO 20345:2022 wprowadziła nowe klasy S6 i S7, które oferują pełną wodoodporność całego obuwia, stanowiąc rozszerzenie odpowiednio klas S2 i S3. Jest to istotna zmiana, która podnosi poziom ochrony w mokrych i wilgotnych warunkach.

Szczegółowe Porównanie: S1 vs S3

Choć obuwie klasy S1 i S3 należy do tej samej serii, różnice w ich funkcjonalności są fundamentalne i przekładają się na zupełnie inne zastosowania. Dokładne zrozumienie tych różnic jest kluczowe dla podjęcia właściwej decyzji.

Obuwie S1: Lekkość i przewiewność dla suchych środowisk

Obuwie klasy S1 charakteryzuje się podnoskiem 200J, właściwościami antyelektrostatycznymi i absorpcją energii w pięcie. Jednak jego głównym atutem jest konstrukcja cholewki, która zazwyczaj nie jest wodoodporna, co czyni je lżejszym i bardziej przewiewnym. Z tego powodu obuwie S1 często występuje w formie sandałów lub półbutów, które są idealne do pracy w ciepłych, suchych i zamkniętych pomieszczeniach.

Typowe zastosowania dla obuwia S1 to magazyny, hale produkcyjne, centra logistyczne, a także niektóre sektory transportu, gdzie ryzyko przebicia podeszwy ostrymi przedmiotami jest niskie. Wybór obuwia S1 w takich warunkach jest optymalnym kompromisem między zapewnieniem podstawowej ochrony a zachowaniem wysokiego komfortu użytkowania, co jest kluczowe podczas wielogodzinnej pracy. Przewiewne sandały robocze, takie jak te dostępne na stronie

Fixero.com, są doskonałym przykładem tego typu obuwia.

Obuwie S3: Maksymalna ochrona w trudnych warunkach

Obuwie S3 to kompleksowy system ochrony, łączący wszystkie cechy S1 z dodatkowymi zabezpieczeniami. Najważniejszymi różnicami są odporność na przemiękanie cholewki i wkładka antyprzebiciowa, a także urzeźbiona podeszwa, która zapewnia lepszą przyczepność. Dzięki tym cechom obuwie S3 jest cięższe i mniej przewiewne niż S1, co jest naturalną konsekwencją zwiększonego poziomu ochrony.

Tego typu buty są niezastąpione w miejscach o wysokim stopniu ryzyka, takich jak place budowy, przemysł ciężki, rolnictwo czy wszędzie tam, gdzie praca odbywa się na zewnątrz, w zmiennych warunkach pogodowych lub na nierównym, wilgotnym terenie. Ryzyko nadepnięcia na gwóźdź, ostry odłamek czy poruszania się po błocie sprawia, że obuwie S3 jest w tych środowiskach absolutnym wymogiem bezpieczeństwa.

Krytyczna analiza tych dwóch klas ujawnia, że wybór odpowiedniego obuwia nie jest prostą kwestią "im więcej, tym lepiej". Wybór S3 w suchym, kontrolowanym środowisku, takim jak magazyn, może prowadzić do niepotrzebnego dyskomfortu, nadmiernego pocenia się stóp i obniżenia komfortu pracy. Z drugiej strony, użycie obuwia S1 w środowisku budowlanym jest rażącym zaniedbaniem, które naraża pracownika na poważne ryzyko urazu. Prawdziwa ekspertyza w doborze obuwia polega na znalezieniu optymalnej równowagi między wymaganym poziomem ochrony a komfortem pracy, co ma bezpośredni wpływ na zdrowie i satysfakcję pracownika.

Odporność na Poślizg: Nowe standardy bezpieczeństwa

Odporność na poślizg jest jednym z najważniejszych parametrów, który bezpośrednio wpływa na bezpieczeństwo. W przeszłości, odporność ta była oznaczana symbolami SRA, SRB i SRC.

SRA odnosiło się do testu na podłożu ceramicznym z roztworem detergentu, symulującego mokre i gładkie powierzchnie.
SRB był testem na podłożu stalowym z glicerolem, odwzorowującym warunki naolejonych lub zatłuszczonych posadzek.
SRC oznaczało, że obuwie przeszło pomyślnie oba powyższe testy, oferując najwyższy poziom ochrony przed poślizgiem.

Wraz z wprowadzeniem nowej normy EN ISO 20345:2022, zasady certyfikacji uległy znaczącej zmianie. Oznaczenia SRA, SRB i SRC

zostały usunięte. Zamiast nich, test na podłożu ceramicznym z detergentem (dawne SRA) stał się

obowiązkowym wymogiem dla każdego obuwia bezpiecznego, certyfikowanego zgodnie z nową normą. To oznacza, że każde nowe obuwie z podnoskiem jest już z założenia odporne na poślizg na mokrych, gładkich powierzchniach.

Dodatkowo, wprowadzono nowe, opcjonalne oznaczenie SR (od ang. slip resistance), które potwierdza, że obuwie przeszło dodatkowy test na podłożu ceramicznym pokrytym gliceryną. Ta zmiana jest niezwykle istotna, ponieważ eliminuje niejasności i podnosi standardy bezpieczeństwa, gwarantując, że każdy certyfikowany but zapewnia podstawową ochronę przed poślizgiem.

Podsumowanie: Bezpieczeństwo zaczyna się od stóp

Wybór obuwia ochronnego to decyzja, która bezpośrednio wpływa na bezpieczeństwo i zdrowie pracownika. Różnorodność dostępnych modeli i oznaczeń może przytłaczać, jednak ich zrozumienie jest kluczowe dla dokonania świadomego wyboru.

Podsumowując, należy pamiętać o trzech podstawowych oznaczeniach:

S1: Obuwie z podnoskiem, właściwościami antyelektrostatycznymi i absorpcją energii w pięcie. Idealne do pracy w suchych, zamkniętych pomieszczeniach.
S3: Klasa S1 wzbogacona o wodoszczelną cholewkę i wkładkę antyprzebiciową. Niezastąpione w trudnych warunkach zewnętrznych i na nierównym, ryzykownym terenie.
SRC (i nowe SR): Historyczne oznaczenie, które w nowej normie zostało zastąpione przez obligatoryjny test antypoślizgowy na podłożu ceramicznym z mydłem. Opcjonalny symbol SR oznacza, że obuwie przeszło dodatkowy, bardziej wymagający test.

Właściwe obuwie to nie tylko wymóg prawny, ale także inwestycja w komfort i prewencję urazów. Zawsze należy dokładnie przeanalizować warunki pracy, aby dobrać obuwie, które zapewni optymalny poziom ochrony, nie rezygnując przy tym z wygody. Szeroki wybór certyfikowanego obuwia, dopasowanego do różnych branż i potrzeb, dostępny jest na stronie FIXERO Zachęcamy do zapoznania się z ofertą, aby każdy krok w pracy był pewny i bezpieczny.