Bez cyfrowego miernika elektrycznego pracy nie rozpocznie dziś żaden szanujący się elektryk. Multimetr okaże się niezbędny zarówno do sprawdzenia akumulatora w samochodzie, jak i pomiaru tranzystora. Jednak nie każdy miernik do pomiarów elektrycznych ma takie same funkcje, poszczególne modele multimetrów mogą różnić się liczbą dostępnych opcji. Dlatego przed zakupem warto zastanowić się, jakiego rodzaju prace będziemy wykonywać z użyciem multimetru.
Funkcje, jakie ma miernik elektryczny
Kiedy określimy mniej więcej, w jakim zakresie używany będzie multimetr, warto zwrócić uwagę na koszt zakupu urządzenia. Zależy on przede wszystkim od liczby funkcji, w jakie wyposażony jest miernik elektryczny, a co za tym idzie, od jakości sprzętu.
Podstawowe funkcje, które powinien mieć multimetr, to:
- pomiar napięcia prądu stałego i sinusoidalnego,
- pomiar natężenia prądu stałego i sinusoidalnego,
- pomiar oporu,
- pomiar temperatury,
- sprawdzanie obrotów silnika,
- automatyczne ustawianie zakresu pomiaru,
- pomiar tranzystora,
- test diody.
Wyposażony w powyższe funkcje sprzęt pozwoli nam na używanie go zarówno w warsztacie samochodowym, jak i podczas napraw sprzętu RTV czy w branży elektrycznej. Aby rozpocząć pomiar za pomocą miernika, czyli zmierzyć napięcie, które występuje pomiędzy dwoma elementami o różnym potencjale elektrycznym, należy przyłożyć sondy w odpowiednich punktach. Różnica potencjałów pomiędzy jednym a drugim punktem pomiarowym (napięcie elektryczne) będzie określała wynik. Podczas dokonywania pomiaru przez miernik elektryczny będzie płynął prąd. Opór elektryczny jest wówczas bardzo duży, więc natężenie będzie niewielkie.
Jak powinien być zbudowany miernik elektryczny?
Multimetr ma kilka stałych elementów budowy. Są to:
- wyświetlacz,
- wyłącznik zasilania,
- skala pomiarów,
- przełącznik funkcji i zakresów.
Mierniki cyfrowe najczęściej wyposażone są w trzy lub cztery gniazda pomiarowe. Jednak by używać urządzenia zgodnie z przeznaczeniem, potrzebne są jeszcze sondy (stanowią najczęściej stały element wyposażenia zestawu, w skład którego wchodzi miernik). Jedna ma czerwony, a druga czarny kolor. Czarna sonda zawsze podpinana jest do zacisku wspólnego (COM), a czerwoną wpina się do jednego z pozostałych gniazd. Na przykład, kiedy zamierzamy zmierzyć napięcie (Volt), wówczas należy odnaleźć literę V i wpiąć w to miejsce sondę.
Obsługując miernik napięcia, należy wziąć pod uwagę następujące parametry:
- rozdzielczość – określa czułość urządzenia, czyli minimalną zmianę parametru, na jaką zareaguje miernik,
- błąd pomiaru – wskazuje na dokładność miernika; parametr ten podawany jest w przypadku ściśle określonych warunków pracy miernika, takich jak np. wilgotność i temperatura; jeśli warunki pracy się zmieniają, wówczas pomiary mogą się różnić.
Gniazda pomiarowe w multimetrze oznaczone są w następujący sposób:
- mA – pomiar małych prądów, podłącza się do niego przewód czerwony,
- A – pomiar dużych prądów, podłącza się do niego przewód czerwony,
- VΩmA – obsługa pomiaru napięcia, oporu lub małych prądów; ten symbol umieszczany jest w miernikach wyposażonych w trzy gniazda; w przypadku, kiedy multimetr ma cztery gniazda, oznacza się je jako VΩHz lub VΩC, wówczas zmienia się jego przeznaczenie i zamiast małych prądów wykorzystuje się go do pomiaru częstotliwości lub pojemności; do tego gniazda podłączany jest przewód czerwony;
- COM – gniazdo, do którego wpinany jest czarny przewód pomiarowy.
Jak sprawdzić akumulator miernikiem elektrycznym?
To miernik uniwersalny pozwala stwierdzić powód rozładowania baterii, kiedy przestaje działać akumulator i rozruch auta jest niemożliwy. Jak tego dokonać? Należy podpiąć czarny przewód do wejścia COM, zaś przewód czerwony do gniazda z literą V. Kolejny krok to ustawienie pokrętła w pozycji prądu stałego, oznaczonego jako DCV. Kiedy sprzęt jest już przygotowany do pomiaru, czarny przewód należy zetknąć z klemą ujemną baterii, a przewód czerwony z klemą dodatnią. Jeśli akumulator jest sprawny, wówczas multimetr powinien pokazywać około 12 V. Jeżeli wynik okaże się niższy, mamy wtedy pewność, że akumulator jest niedoładowany. W podobny sposób można sprawdzić świece żarowe w silniku wysokoprężnym. Silnik nie będzie pracował poprawnie, kiedy są niesprawne. By to stwierdzić, należy ustawić pokrętło multimetru w pozycji, która mierzy opór (Ω), na najniższą wartość. Czerwony przewód powinien dotknąć czubka świecy, a czarny masy. Jeśli świeca działa poprawnie, wynik wynosi ok. 1 Ω. Jeżeli liczba jest dużo wyższa, świecę należy wymienić.
