Lutowanie wykorzystywanie jest w elektronice do spajania elementów. Wiele prac na małych miedzianych podzespołach elektronicznych i kablach nie byłoby możliwe bez lutowania. To wyjątkowo delikatne przedsięwzięcie, aby więc nauczyć się, jak prawidłowo lutować i zdobyć praktykę, należy postępować zgodnie z instrukcją podaną w tym artykule.
Choć dla profesjonalistów w tej dziedzinie lutowanie nie jest niczym nowym i wykonują tę czynność niemal automatycznie, do tego, by robić to prawidłowo, osoby początkujące często potrzebują kilku cennych porad. Oto praktyczny poradnik, jak poprawnie lutować krok po kroku.
Metody lutowania – jak należy to robić?
W elektronice wykonuje się tzw. lutowanie miękkie. Temperatura całego procesu jest wówczas niższa niż +450°C, a elementy elektroniczne lutuje się przy użyciu spoiwa (lutu), które potocznie nazywa się cyną. Warto w tym miejscu zaznaczyć, iż podstawowa różnica pomiędzy lutowaniem a spawaniem polega na tym, że w procesie lutowania topi się jedynie spoiwo, a nie łączone elementy. Te mają temperaturę topnienia dużo wyższą od spoiwa (cyny). Roztopiony stop rozpuszcza miedź, a dokładniej jej cieniutką wierzchnią warstwę.
To możliwe dzięki właściwościom cyny, której topnienie zachodzi w temperaturze dużo niższej niż temperatura topnienia miedzi, wynosząca +1083°C. W procesie prawidłowego lutowania konieczne jest powstanie bardzo cienkiej warstwy stopu miedzi z cyną. Tworzy się wówczas następująca struktura: miedź–stop–lut–stop–miedź. Dochodzi do tego w sytuacji, gdy płynny lut (cyna) zwilża i rozpuszcza powierzchniową warstwę miedzi.
Zanim jednak rozpoczniesz naukę, jak prawidłowo lutować, powinieneś się zaopatrzyć w odpowiednie narzędzia i akcesoria. Na pewno będą ci potrzebne takie rzeczy jak:
Jak lutować? Zastosowanie topnika
Czasami przewody miedziane pokryte są warstwą tlenków lub zanieczyszczeń – z tego powodu niezbędny jest topnik, który pełni podwójną funkcję:
- w wysokiej temperaturze stopionego lutu usuwa szkodliwe tlenki;
- nie dopuszcza powietrza atmosferycznego do strefy lutowania i dzięki temu zapobiega tworzeniu się nowych tlenków.
Wysoka temperatura oraz obecność topnika sprawiają, że powierzchnia miedzi zostaje oczyszczona z tlenków i innych zanieczyszczeń. Rolę topnika może spełniać kalafonia, którą uzyskuje się z naturalnej żywicy sosnowej. Często dodaje się do niej tzw. łagodne aktywatory, które zwiększają skuteczność topnika.
Jak poprawnie lutować? Instrukcja krok po kroku
Aby poprawnie zrealizować instrukcję krok po kroku dotyczącą tego, jak poprawnie lutować, rozpocznij od ściągnięcia izolacji z przewodów na końcówce około 5 mm. Zakręć końcówki miedzianych przewodów, a następnie rozgrzej lutownicę. Włóż kabel do pojemnika z kalafonią i dotknij go delikatnie lutownicą. Kolejny krok to włożenie kabla do kombinerek. Ponownie nagrzej lutownicę i przystaw ją do kabla, a po 2–4 sekundach przyłóż do niego cynę. Jeśli stwierdzisz, że cyny na kablu jest już wystarczająco dużo, odsuń ją i lutownicę.
Te same czynności – włożenie kabla do pojemnika z kalafonią, delikatne dotknięcie go lutownicą, włożenie kabla do kombinerek, nagrzanie lutownicy, przyłożenie jej do kabla i przystawienie po 2-4 sekundach cyny do kabla – wykonaj również dla drugiego z lutowanych kabli.
Jeśli już ocynowałeś obydwie końcówki, możesz przejść do zlutowania ich razem. Najpierw jeden kawałek kabla włóż do kombinerek, a drugi weź w rękę. Nagrzej lutownicę. Następnie podgrzej cynę na kablu w kombinerkach. Po roztopieniu przyłóż drugi kabel i odczekaj około 3 sekund, aż stop na nim się roztopi, a przewody zostaną połączone. Na koniec załóż koszulkę termokurczliwą, a następnie obkurcz ją.
